Күннің сөну процесі қалай болады – фото
Үлкен жарылыс теориясына сәйкес, әлем 10 миллиардтан астам жыл бұрын пайда болды. Күн қазір өзінің өмір циклінің жартысына жуықтады – оған шамамен бес миллиард жыл.Ғалымдар күндізгі жарық көзінің өліміне қатысты әртүрлі болжам және сценарийлерді қарастырды. Бір нұсқа бойынша, күн алдымен жер орбитасына дейін ісінетін қызыл алыпқа айналады. Содан кейін ол ядролық реакциялар тоқтайтын кезеңнен өтеді. Массасының бір бөлігін жоғалтқан жұлдыз ақ түсті шағын нысанға айналады. Осылайша Күн шамамен тағы 5-8 миллиард жылдан кейін өзінің тіршілігін біртіндеп тоқтатады.Дегенмен, ғалымдардың пікірінше, адамзат баласы бұған алаңдамауы керек. Біздің Жердегі тіршілігіміз одан көп уақыт бұрын аяқталады.© Photo : NASA/ESA/Hubble Heritage Team (STScI/AURA)
Күннің жасы – шамамен 4,6 миллиард жыл.
Суретте: NGC 5189 планеталық тұмандығы Күн сияқты жұлдыздың өміріндегі соңғы қысқа кезеңді сипаттайды: ол өз ядросында қалған отынды тұтынып, өзінің сыртқы аймақтарының көп бөлігін тастайды да, содан кейін олар қызып, жарқыраған күрделі құрылымдар түрінде болады.
1/9© Photo : NASA/ESA/Hubble Heritage Team (STScI/AURA)
Күннің жасы – шамамен 4,6 миллиард жыл.
Суретте: NGC 5189 планеталық тұмандығы Күн сияқты жұлдыздың өміріндегі соңғы қысқа кезеңді сипаттайды: ол өз ядросында қалған отынды тұтынып, өзінің сыртқы аймақтарының көп бөлігін тастайды да, содан кейін олар қызып, жарқыраған күрделі құрылымдар түрінде болады.
© Photo : NASA/the Hubble Heritage Team (AURA/STScI)
Отты шардың диаметрінің өзі 1,4 миллион километрге жетеді.
Суретте: V838 Mon жұлдызының жарқырауынан сыртқа қарай жылжыған жарық жаңғырығы. Ол Жалғызмүйіз шоқжұлдызынан шамамен 20 мың жарық жыл қашықтығында орналасқан, ал жоғарыдағы жарық жаңғырықтарының диаметрі шамамен 6 жарық жылын құрайды.
2/9© Photo : NASA/the Hubble Heritage Team (AURA/STScI)
Отты шардың диаметрінің өзі 1,4 миллион километрге жетеді.
Суретте: V838 Mon жұлдызының жарқырауынан сыртқа қарай жылжыған жарық жаңғырығы. Ол Жалғызмүйіз шоқжұлдызынан шамамен 20 мың жарық жыл қашықтығында орналасқан, ал жоғарыдағы жарық жаңғырықтарының диаметрі шамамен 6 жарық жылын құрайды.
© Photo : ESA/NASA/HEIC/The Hubble Heritage Team (STScI/AURA)
Шамамен миллиард жылдан кейін күннің жарығы жоғары болатыны соншалық, ол жерге қауіп төндіреді.
Суретте: "Мысық көзі" тұмандығы Күн сияқты жұлдыздардан газ қабаттарының шығарылуынан пайда болды.
3/9© Photo : ESA/NASA/HEIC/The Hubble Heritage Team (STScI/AURA)
Шамамен миллиард жылдан кейін күннің жарығы жоғары болатыны соншалық, ол жерге қауіп төндіреді.
Суретте: "Мысық көзі" тұмандығы Күн сияқты жұлдыздардан газ қабаттарының шығарылуынан пайда болды.
© Photo : NASA, ESA, CSA, and STScI
Мұхиттар буға айналып, жер беті өмір сүру үшін тым ыстық болады.
Суретте: Жанама салыстыру арқылы НАСА Уэбб телескопынан "Оңтүстік Сақина" тұмандығын жақын инфрақызыл (сол жақта) және ортаңғы инфрақызыл (оң жақта) түсте бақылауға болады
4/9© Photo : NASA, ESA, CSA, and STScI
Мұхиттар буға айналып, жер беті өмір сүру үшін тым ыстық болады.
Суретте: Жанама салыстыру арқылы НАСА Уэбб телескопынан "Оңтүстік Сақина" тұмандығын жақын инфрақызыл (сол жақта) және ортаңғы инфрақызыл (оң жақта) түсте бақылауға болады
© Photo : ESA/Hubble & NASA
Астрономдардың айтуынша, адамзат бұл мәселеге алаңдамауы керек: планетадағы біздің тіршілігіміз бұл оқиғалардан көп уақыт бұрын аяқталады. Жердегі тіршілік кезеңі Күн барлық өзгерістерге ұшырағаннан әлдеқайда ерте аяқталады.
Суретте: Калабаш тұмандығы – Күн сияқты салмағы аз жұлдыздың сөнуінің жарқын мысалы.
5/9© Photo : ESA/Hubble & NASA
Астрономдардың айтуынша, адамзат бұл мәселеге алаңдамауы керек: планетадағы біздің тіршілігіміз бұл оқиғалардан көп уақыт бұрын аяқталады. Жердегі тіршілік кезеңі Күн барлық өзгерістерге ұшырағаннан әлдеқайда ерте аяқталады.
Суретте: Калабаш тұмандығы – Күн сияқты салмағы аз жұлдыздың сөнуінің жарқын мысалы.
© Photo : ESA/Webb, NASA, CSA, M. Barlow (UCL), N. Cox (ACRI-ST), R. Wesson (Cardiff University)
Шамамен 4-5 миллиард жылдан кейін күндегі сутегі таусыла бастайды да, ол қызыл алыпқа айналады.
Суретте: M57 және NGC 6720 деп те аталатын "Тұманды сақина" Жерге салыстырмалы түрде жақын, шамамен 2500 жарық жыл қашықтықта орналасқан.
6/9© Photo : ESA/Webb, NASA, CSA, M. Barlow (UCL), N. Cox (ACRI-ST), R. Wesson (Cardiff University)
Шамамен 4-5 миллиард жылдан кейін күндегі сутегі таусыла бастайды да, ол қызыл алыпқа айналады.
Суретте: M57 және NGC 6720 деп те аталатын "Тұманды сақина" Жерге салыстырмалы түрде жақын, шамамен 2500 жарық жыл қашықтықта орналасқан.
© AP Photo / NASA, STScI
Осыдан кейін жұлдыз созылып, күн жүйесіндегі барлық планеталарын "жұтып қояды".
Суретте: Вольф-Райе 124 жұлдызы (ортада) сөну сатысында тұр.
7/9© AP Photo / NASA, STScI
Осыдан кейін жұлдыз созылып, күн жүйесіндегі барлық планеталарын "жұтып қояды".
Суретте: Вольф-Райе 124 жұлдызы (ортада) сөну сатысында тұр.
© Photo : ESA/Hubble & NASA, D. Rosario; Acknowledgment: L. Shatz
Жұлдыздың сыртқы қабығы салқындап, ол көптеген жұқа бұлттар, кеңейетін көпіршіктер немесе тұмандықтар ретінде таралады.
Суретте: NGC 1947 деп аталатын ерекше линза тәрізді галактика Жерден 40 миллион жарық жыл қашықтықта орналасқан. Суретте галактиканың спиральды бөліктерінің қалдықтары көрсетілген. Жұлдыз түзетін материал көп болмаса, NGC 1947 галактикасында көптеген жаңа жұлдыздардың пайда болуы келуі екіталай. Бұл галактиканың уақыт өте келе біртіндеп сөнуіне әкеледі.
8/9© Photo : ESA/Hubble & NASA, D. Rosario; Acknowledgment: L. Shatz
Жұлдыздың сыртқы қабығы салқындап, ол көптеген жұқа бұлттар, кеңейетін көпіршіктер немесе тұмандықтар ретінде таралады.
Суретте: NGC 1947 деп аталатын ерекше линза тәрізді галактика Жерден 40 миллион жарық жыл қашықтықта орналасқан. Суретте галактиканың спиральды бөліктерінің қалдықтары көрсетілген. Жұлдыз түзетін материал көп болмаса, NGC 1947 галактикасында көптеген жаңа жұлдыздардың пайда болуы келуі екіталай. Бұл галактиканың уақыт өте келе біртіндеп сөнуіне әкеледі.
© Photo : ESO
Нәтижесінде күн кішірейіп, ақ ергежейліге айналады. Тағы бірнеше миллиард жылдан кейін ол толығымен суып, сөнеді.
Суретте: өліп бара жатқан ESO 378-1 жұлдызының қалдықтары (Чилидің солтүстік бөлігіндегі ESO телескопы арқылы түсірілген).
9/9© Photo : ESO
Нәтижесінде күн кішірейіп, ақ ергежейліге айналады. Тағы бірнеше миллиард жылдан кейін ол толығымен суып, сөнеді.
Суретте: өліп бара жатқан ESO 378-1 жұлдызының қалдықтары (Чилидің солтүстік бөлігіндегі ESO телескопы арқылы түсірілген).
